Eski yılı geride bırakıp, yeni bir yılı umutla karşılamak için düzenlenen yılbaşı kutlamaları şüphesiz her zaman özel olmuştur. Her ne kadar kutlamanın türü çoğu zaman değişiklik gösterse de amaç her zaman aynıdır. Yeni yıla sağlık ve mutlulukla girmek... Hele de Malta gibi tarihi ve kültürel dokusunu her an hissedebileceğiniz bir ülke de yeni yılı karşılıyorsanız yapmanız gereken tek şey vardır. O da zamanı durdurup, anın tadını çıkarmak…

1

Yılbaşı, Malta’da adeta yılın en büyük sosyal etkinliği olarak kutlanan özel günlerden biridir. Yıl boyunca çiçek satan dükkanların camlarında ve dükkan tepelerinde ışıklar yanıp sönmeye başladıysa bilin ki Malta’da yılbaşı yaklaşmıştır. Zira bütün dükkan ve sokakların ışıl ışıl bir görüntüye büründüğü Malta’da yılbaşı demek unutmayın ki tarihi Valletta Meydanı’nda saatlerce eğlenmek demektir. 

1980 yılında UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Listesi’ne dahil ettiği Valletta, tarihi ve kültürel dokusu ile her yılbaşında adeta büyüleyici bir kimliğe bürünmektedir. Işıl ışıl sokaklar, Malta’ya özgü yemekler ve yılın bu zamanında yapılan etkinlikler, unutmayın ki bu hazırlıkların yalnızca küçük bir kısmını oluşturmaktadır.

Peki küçük bir Akdeniz adası olan Malta’da geleneksel bir hal alan başlıca yılbaşı gelenekleri nelerdir? İşte Malta’ya özgü başlıca yılbaşı ve Noel gelenekleri…

Hristiyan ve yüzde 98’i Katolik bir ülke olan Malta için Christmas yani Noel zamanı oldukça önemlidir. 24 Aralık’ı 25’ine bağlayan gece Maltalılar için çok kutsal olduğundan bu tarihlerde dışarıda yemeye gitmek için mutlaka 3 hafta önceden rezervasyon yaptırılması gerekmektedir. Dolayısıyla Malta’da yeni yıl kutlamaları Noel zamanında geleneksel olarak aile ile birlikte yenilen öğle yemeğinin ardından kahve ve bayram tatlısı ritüeli eşliğinde başlamış olur. Aile ile birlikte yenilen bu özel yemeğin ardından gençlerin tercihi ise genellikle kulüp ve barların tadını çıkarabilecekleri Paceville’den yana olmaktadır.

Birbiri ardına pek çok restoranın sıralandığı Valletta Sahili de yeni yılı harika bir akşam yemeği ve elinde bir kadeh şampanya ile karşılamak isteyenler için oldukça idealyerlerden biridir.

2

Malta’da Noel zamanı aile bireyleriylegenelliklesıcak ilişkiler içerisinde kutlanırken, yılbaşı gecesi ise daha çok kulüp, sokak partileri ve havai fişek gösterilerini kapsamaktadır. St. George Meydanı başta olmak üzere Valletta Waterfront ve Floriana’daki St. Anne’s Caddeleri ise yılbaşı gecesinde herkesin geri sayımı kutlamak için bir araya geldiği popüler buluşma noktalarıdır.

Geleneksel hale gelen Valletta’daki yılbaşı kutlamaları ise kent meydanında yüzlerce insanın bir araya gelerek açık havada bol bol içki içip, şarkı söyleyerek 10’dan geriye doğru saymak suretiyle eğlenmelerini içermektedir.

Noel, yukarıda da belirttiğimiz gibi Malta’da çoğu kişi için yılın en özel zamanlarından biridir. Daha az geleneksel olan aileler dahi dini kutlamaların bir parçası olarak Noel arifesinde gece yarısı ayinine katılmayı seçerler. Kaldı ki Presepju’yu veya doğuş sahnelerini ziyaret etmek, Malta’da Noel’in ayrılmaz bir parçasıdır. Her yıl sakinler halka açık olarak kendi kutsal şekerlemelerini sergilemek için panjurlarını ve bazen de garaj kapılarını açarlar. En dramatik törenler ise Valletta’daki St. John’sCo-Cathedrali’nde mum ışığında ilahiler eşliğinde yapılmaktadır.

3

Malta evlerinin birçoğu ise pasturi ile geleneksel beşikler ve doğum sahneleri ile dekore edilmektedir. Bebek İsa’nın heykelleri pencerelerin arkasına veya balkonlara yerleştirilirken, evler de her zamanki gibi Noel çelenkleri, mumlar, ışık ve süslemelerle dekore edilmektedir. Evlerin hemen hepsinde ise geleneksel olarak dekore edilmiş bir Noel ağacı bulunmaktadır.

Maltalı ailelerin en çok sevdiği geleneklerden biri olan Noel pandomimleri ise Valletta’daki muhteşem Manoel Tiyatrosu’nda gerçekleştirilmektedir. Malta ve Gozo’daki pek çok yer de benzer etkinliklere ev sahipliği yapar.

Noel hediyesi almanın geleneksel bir davranış olduğu adada Noel pazarları da oldukça popülerdir. Malta’daki en büyük Noel temalı el sanatları pazarı ise Malta ArtisanMarkets tarafından kurulmaktadır. Bu nedenle yılbaşı zamanında Noel hediyesi almak için birçok mağaza geç saatlere kadar hizmet vermektedir.

Noel hem dini öneminden hem de daha toplumsal yönünden dolayı Malta ve Gozo’da yüksek düzeyde kutlanan bir bayramdır. Bu dönem çok sayıda insanın aktif katılımıyla Malta Adaları’nda dolu dolu kutlanır. Her bir beldede ise İsa’nın doğumu tablolaları, beşik sergileri, ilahi ayinler ve etkinlikler organize edilir.

4

Adalardaki diğer Barok bölge kiliseleri de Noel öncesi dönemde huşu uyandıran bir havaya bürünürler. Kiliselerin içleri papalık kırmızısıyla bezenirken, sunaklar da çiçeklerle süslenir. Bütün kiliselerin, Meryem ile Yusuf’un geçişinden, ilahi söyleyen çocuk gruplarının doldurduğu sokaklara kadar uzanan bir etkinlik takvimi vardır.

Evlerden küçük şapellere kadar pek çok yerde ise beşikler bulunur. Beşikleri ziyaret de Noel zamanında popüler olanfaaliyetlerden biridir.

Dans mekanlarından caz kulüplerine kadar gece hayatı sevenler için oldukça tatmin edici seçenekler barındıran Malta’da yılbaşı coşkusunu yaşamak için unutmayın ki St. Julians, Paceville, Rabat ve Mdina’daki uygun parti mekanlarını seçerek, günün ilk saatlerine kadar doyasıya eğlenebilirsiniz.